مولد سازی نباید مسیر ناموفق خصوصی سازی را طی کند

فرشاد پرویزیان، نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران، در گفتگو با خبرگزاری مهر، با تأکید بر تجربه ناموفق خصوصی‌سازی در کشور، به تحلیل چالش‌ها و راهکارهای پیش روی مولدسازی دارایی‌های دولتی پرداخت و با انتقاد از شیوه مدیریت دارایی‌های غیرمولد، بر ضرورت بازنگری در ساختارهای اقتصادی و اتخاذ تصمیمات فراتر از سطح دولت تأکید کرد.

خصوصی‌سازی؛ تجربه‌ای تلخ و قابل تأمل

پرویزیان با اشاره به تجربه‌های ناموفق خصوصی‌سازی در ایران، اظهار کرد: در جریان خصوصی‌سازی، شرکت‌ها به شکلی واگذار شدند که نه خصوصی محسوب می‌شوند و نه دولتی. این ساختارهای شبه‌خصوصی یا «خصولتی»، بدون پاسخگویی به دولت یا بخش خصوصی، بخش عمده‌ای از اقتصاد را در اختیار دارند. این وضعیت، علاوه بر کاهش بهره‌وری، موجب زیان‌دهی و مشکلات ساختاری شده است.

او تأکید کرد که این مدل اجرای خصوصی‌سازی در جهان کم‌سابقه است و ناشی از رویکرد نادرست در واگذاری‌هاست.

مولدسازی؛ از چالش دارایی‌های غیرمولد تا مدیریت دولت بزرگ

پرویزیان با اشاره به گستردگی دارایی‌های غیرمولد دولتی، گفت: دولت ایران املاک و دارایی‌های بسیاری دارد که به دلیل نبود بهره‌وری، ارزش اقتصادی ندارند. برای مثال، بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام، بدون مطالعه کافی و صرفاً به دلیل ملاحظات سیاسی و منطقه‌ای آغاز شده‌اند. این دارایی‌ها باید تعیین تکلیف شوند.

وی ادامه داد: دولت حتی از برخی دارایی‌های خود بی‌اطلاع است و به جای مدیریت صحیح، دستگاه‌ها اعلام می‌کنند که اگر کسی دارایی آن‌ها را پیدا کند، به او جایزه می‌دهند.

شیوه اجرای مولدسازی؛ چالش‌های اعتماد و کارآمدی

نایب رئیس انجمن اقتصاد ایران درباره اجرای مولدسازی دارایی‌ها هشدار داد: نباید تجربه تلخ خصوصی‌سازی را تکرار کنیم. فروش دارایی‌های دولتی نباید صرفاً به‌منظور تأمین بدهی‌های جاری دولت انجام شود. چنین رویکردی می‌تواند منجر به هدررفت اموال عمومی و ایجاد مشکلات جدید شود.

او تأکید کرد که برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و مردم، شیوه اجرای مولدسازی باید شفاف، عادلانه و هدفمند باشد. به گفته وی، عرضه دارایی‌های ارزشمند به بخش خصوصی بدون برنامه‌ریزی صحیح، نه‌تنها نتیجه مطلوبی به همراه نخواهد داشت، بلکه به کاهش اعتماد عمومی منجر می‌شود.

بازنگری در بودجه‌ریزی و حذف دستگاه‌های غیرمولد

پرویزیان به مشکلات ساختاری بودجه کشور نیز پرداخت و بیان کرد: دولت ایران بودجه قابل‌توجهی را صرف دستگاه‌هایی می‌کند که هیچ بهره‌وری یا ارزش افزوده‌ای برای اقتصاد ندارند. برای مثال، تعداد دانشگاه‌های ایران نسبت به جمعیت کشور، حتی از چین نیز بیشتر است. این در حالی است که بسیاری از این دانشگاه‌ها نقش مؤثری در حل مشکلات کشور ندارند.

وی پیشنهاد کرد: به جای فروش دارایی‌های غیرمولد، ابتدا باید دستگاه‌های غیرمولدی که پاسخگویی ندارند، شناسایی و ادغام شوند. این رویکرد نه‌تنها به چابک‌سازی دولت کمک می‌کند، بلکه دارایی‌های مازاد بیشتری را برای مولدسازی در دسترس قرار می‌دهد.

ضرورت نگاه فراقوه‌ای به مولدسازی

پرویزیان در پایان تأکید کرد که موضوع مولدسازی نباید محدود به املاک و دارایی‌های فیزیکی باشد. او گفت: بخش‌های فرهنگی نیز نیازمند بهره‌وری و سرمایه‌گذاری هستند. هزینه‌های عمومی دولت باید به نحوی مدیریت شود که مردم تأثیر مثبت آن را در زندگی خود احساس کنند. این موضوع برای افزایش اعتماد عمومی به دولت اسلامی بسیار حائز اهمیت است.

مولدسازی دارایی‌های دولتی، به‌عنوان یکی از راهبردهای اساسی برای بهبود بهره‌وری و کاهش کسری بودجه، نیازمند تصمیم‌گیری‌های فراتر از سطح دولت و رویکردی متعهدانه است. فرشاد پرویزیان معتقد است که تنها با اصلاح ساختارهای بودجه‌ای، شفافیت در واگذاری‌ها و مدیریت دستگاه‌های غیرمولد می‌توان به تحقق این هدف دست یافت.