تهدیدی برای قطب کشاورزی زمستانی ایران

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: جنوب کرمان، یکی از مهم‌ترین مناطق کشاورزی ایران، به دلیل شرایط آب‌وهوایی مساعد در فصل زمستان، همواره قطب تولید محصولات کشاورزی زمستانی کشور بوده است؛ اما کاهش شدید دما و وقوع یخبندان در روزهای اخیر، خطر سرمازدگی گسترده محصولات کشاورزی این منطقه را به همراه داشته و زنگ خطر جدی برای معیشت کشاورزان و تأمین محصولات تازه در کشور به صدا درآورده است.

اهمیت جنوب کرمان در کشاورزی ایران

کرمان، به‌ویژه شهرستان‌های جیرفت، کهنوج، عنبرآباد، و رودبار، با تولید محصولاتی نظیر گوجه‌فرنگی، خیار، بادمجان، هندوانه و انواع مرکبات، نقشی حیاتی در تأمین نیاز بازار داخلی در فصل زمستان دارد. درحالی‌که بیشتر مناطق کشور درگیر سرمای شدید و یخبندان هستند، این منطقه با شرایط معتدل‌تر، امکان برداشت محصولاتی باکیفیت و صادراتی را فراهم می‌آورد.

تغییرات آب‌وهوایی اخیر

بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی استان کرمان، دمای هوا در مناطق جنوبی این استان به شکل بی‌سابقه‌ای کاهش یافته و پیش‌بینی می‌شود این روند تا پایان هفته ادامه داشته باشد.

یخبندان در برخی از شب‌ها، به‌ویژه در ارتفاعات، خساراتی جدی به محصولات حساس وارد کرده است. محصولات گلخانه‌ای نیز از این وضعیت مستثنی نیستند، زیرا کاهش دما نیاز به تأمین گرما در گلخانه‌ها را افزایش داده و هزینه‌های تولید را به‌شدت بالا برده است.

خطر سرمازدگی و پیامدهای اقتصادی

سرمازدگی محصولات کشاورزی، نه‌تنها به کاهش تولید منجر می‌شود، بلکه معیشت هزاران کشاورز در این منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بخش عمده‌ای از کشاورزان جنوب کرمان به صورت سنتی فعالیت می‌کنند و امکانات لازم برای مقابله با سرما را ندارند. این وضعیت می‌تواند به بحران اقتصادی و اجتماعی در این مناطق منجر شود. همچنین، کاهش عرضه محصولات کشاورزی، افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی و کاهش توان صادراتی را به دنبال خواهد داشت.

کشاورزان از شدت خسارات می‌گویند

حسن، یکی از کشاورزان عنبرآباد در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سرمازدگی محصولات هر سال بخشی از تولیدات ما را از بین می‌برد، اما امسال کاهش دما شدیدتر از سال‌های قبل است. ما امکانات کافی برای محافظت از محصولاتمان نداریم و اگر حمایتی نشود، بسیاری از کشاورزان دچار زیان‌های جبران‌ناپذیر خواهند شد.

وی گفت: بسیاری از زمین‌های کشاورزی به دلیل طوفان و سرمازدگی روزهای اخیر دچار خسارت شده اند و مشکلات زیادی برای مردم محلی ایجاد شده است.

علی، دیگر کشاورز جنوب کرمان نیز از خسارت سنگین به جالیز کاران خبر داد و به خبرنگار مهر گفت: بوته‌های گیاه در مزارع از سرما سیاه می‌شوند و کاری از دست ما بر نمی‌آید.

‌سرمازدگی بلای جان کشاورزان گرمسیر

محمد رضایی، کارشناس کشاورزی، معتقد است که سرمازدگی محصولات کشاورزی یکی از جدی‌ترین چالش‌هایی است که کشاورزان جنوب کرمان با آن مواجه هستند. او بر اهمیت اقدامات پیشگیرانه تأکید کرده و راهکارهایی عملی برای کاهش خسارت‌ها به خبرنگار مهر ارائه می‌دهد.

به گفته وی، استفاده از پوشش‌های محافظ مانند پلاستیک‌های شفاف می‌تواند تأثیر زیادی در حفظ دمای مناسب اطراف گیاهان داشته باشد.

وی با بیان اینکه این پوشش‌ها از ورود مستقیم سرما به محصولات جلوگیری کرده و باعث کاهش خطر یخ‌زدگی می‌شوند گفت: علاوه بر این آبیاری شبانه یکی دیگر از روش‌های مؤثر است که به گرم‌تر نگه داشتن خاک کمک می‌کند و این اقدام به‌ویژه برای محصولاتی که ریشه‌های حساسی دارند بسیار حیاتی است.

وی همچنین تأکید می‌کند که کشاورزان باید به سلامت تجهیزات گرمایشی در گلخانه‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند.

رضایی، با اشاره به اینکه سیستم‌های گرمایشی کارآمد می‌توانند دمای داخلی گلخانه را در سطح مطلوب نگه دارند و از آسیب دیدن محصولات گلخانه‌ای جلوگیری کنند افزود: برای باغات و مزارعی که در فضای باز قرار دارند، استفاده از بخاری‌های باغی یا روشن کردن آتش در اطراف مزارع به عنوان روش‌های جایگزین معرفی شده است.

دولت از کشاورزان خسارت دیده حمایت کند

محمد رضایی، همچنین به موضوع تغییر الگوی کشت نیز اشاره کرده و پیشنهاد می‌کند که کشاورزان در مناطق سردسیر به سمت کشت محصولاتی که مقاومت بیشتری به سرما دارند حرکت کنند. وی معتقد است که گسترش کشت گلخانه‌ای و استفاده از فناوری‌های پیشرفته می‌تواند در کاهش آسیب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی مؤثر باشد.

وی با بیان اینکه دولت نیز نقش کلیدی در کاهش خسارت‌های سرمازدگی ایفا می‌کندگفت: ارائه تسهیلات کم‌بهره برای خرید تجهیزات لازم، توسعه بیمه کشاورزی با پوشش جامع خسارات سرمازدگی، و ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.

رضایی، اظهار داشت: کشاورزان باید با استفاده از روش‌های علمی و همکاری نزدیک با کارشناسان کشاورزی، آمادگی بیشتری برای مواجهه با حوادث طبیعی داشته باشند و خسارت‌های احتمالی را به حداقل برسانند.

وی بر ضرورت برنامه‌ریزی بلندمدت برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید کرد و افزود: سرمازدگی اخیر در جنوب کرمان نه‌تنها یک چالش جدی برای کشاورزان منطقه است، بلکه تهدیدی برای امنیت غذایی کشور نیز محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: اقدامات فوری و برنامه‌ریزی دقیق برای مقابله با این بحران و حمایت از کشاورزان ضروری است.

رضایی، افزود: بدون حمایت‌های لازم، زیان‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از این وضعیت می‌تواند اثرات بلندمدتی بر منطقه و حتی کشور داشته باشد.

‌اقدامات پیشگیرانه پیشنهادی

کارشناسان کشاورزی توصیه کرده‌اند که کشاورزان برای کاهش خسارت ناشی از سرما اقدامات استفاده از پوشش‌های پلاستیکی برای مزارع و محصولات حساس، تنظیم سیستم‌های گرمایشی در گلخانه‌ها و اطمینان از کارکرد آن‌ها، آبیاری شبانه برای جلوگیری از یخ‌زدگی ریشه‌ها، برداشت محصولات رسیده و انبار کردن آن‌ها در محیط‌های محافظت‌شده، لزوم حمایت بیمه‌های از کشاورزان را انجام دهند.

همچنین برای کاهش خسارت‌ها و حمایت از کشاورزان، دولت باید اقداماتی جدی در پیش گیرد که تأمین تسهیلات کم بهره برای کشاورزان، ارائه یارانه جهت خرید تجهیزات گرمایشی و پوشش‌های محافظ، و همچنین ارائه بیمه کشاورزی با پوشش کامل سرمازدگی، ازجمله اقدامات ضروری است.

اگرچه جنوب کرمان همواره به‌عنوان یکی از مناطق استراتژیک کشاورزی کشور شناخته می‌شود، تغییرات اقلیمی و حوادث طبیعی همچون سرمازدگی، ضرورت بازنگری در شیوه‌های کشت و مدیریت منابع را بیش از پیش نمایان می‌سازد. توسعه کشاورزی گلخانه‌ای با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان می‌تواند گامی مؤثر در مقابله با این بحران‌ها باشد.