کدام ظروف یکبار مصرف در ایران محبوب تر است !؟
با توجه به افزایش قیمت ظرف آلومینیومی یکبار مصرف ، افراد به دنبال جایگزین مناسب و ارزان قیمت برای این کالای پرکاربرد در سبد خرید خانوار شده اند. در این رابطه باید در نظر داشته باشید ظروف آلومینیومی به علت مزایا و کاربرد های خود،، در رستوران ها و سلف های دانشگاهی و … به ظرف یکبار مصرفی بدون جایگزین تبدیل شده است.
خلاصه مطلب در قالب جدول:
| نوع ظرف | جنس / مواد تشکیل‌دهنده | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| پلاستیکی | پلی‌اتیلن (PE)، پلی‌پروپیلن (PP) | قیمت ارزان- سبک- مقاوم در برابر رطوبت | آزادسازی مواد مضر در دمای بالا- تجزیه‌ناپذیر- آسیب‌زا برای محیط زیست |
| فومی (یونولیتی) | پلی‌استایرن منبسط‌شده (EPS) | عایق حرارتی- بسیار سبک- اقتصادی | آزادسازی استایرن- غیرقابل بازیافت- مضر برای طبیعت |
| کاغذی | کاغذ مقاوم‌سازی‌شده با لایه ضد رطوبت | تجزیه‌پذیر- مناسب برای نوشیدنی‌های گرم | مقاومت کمتر در برابر رطوبت- مصرف منابع طبیعی زیاد |
| آلومینیومی | آلومینیوم خالص | مقاوم در برابر حرارت- قابل استفاده در فر/مایکروویو- بازیافت‌پذیر | قیمت تولید بالا- مصرف انرژی زیاد در تولید |
| گیاهی | نشاسته ذرت، گندم، سیب‌زمینی | تجزیه‌پذیر- بدون مواد شیمیایی مضر | قیمت بالا- مقاومت کمتر نسبت به حرارت و رطوبت |
انواع ظروف یکبار مصرف پرمصرف در ایران
به نقل از سایت ثمین صنعت دنا:
ظرف یکبار مصرف و بسته بندی‌های پلاستیکی در ایران و جهان از پرمصرف ترین کالا ها به شما می‌روند. اما کدام یک از انواع ظروف یکبار مصرف پر مصرف تر از دیگر ظروف می‌‍‌باشد؟
بسته بندی مواد غذایی معمولاً پس از یک بار استفاده به سطل زباله ختم می شود، این به این معنی است که میزان زباله های بسته بندی به طور مداوم در حال افزایش است. برای مثال، در آلمان حدود نه میلیون تن زباله بسته‌بندی در سال 2018 تولید کردند که معادل 47 درصد از کل زباله‌های بسته‌بندی ملی است. اما این آمار در ایران چگونه است؟
1.ظروف یکبار مصرف پلاستیکی
ظروف پلاستیکی رایج‌ترین نوع ظروف یکبار مصرف در ایران هستند. این ظروف به دلیل قیمت پایین، وزن سبک، تنوع در شکل و اندازه، و قابلیت تولید انبوه، بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
ویژگی‌ها:
- ساخته شده از پلیمرهایی نظیر پلی‌پروپیلن (PP)، پلی‌اتیلن (PE) و پلی‌استایرن (PS)
- قابلیت حمل‌ونقل آسان
- مناسب برای سرو غذا، نوشیدنی، بسته‌بندی مواد غذایی
مزایا:
- قیمت پایین
- سبک و قابل حمل
- تنوع بالا در رنگ و طرح
معایب:
- تجزیه‌ناپذیری در طبیعت
- احتمال آزادسازی مواد سمی در تماس با غذای داغ
- تأثیرات منفی زیست‌محیطی
2. ظروف یکبار مصرف فومی
ظروف فومی که عمدتاً از پلی‌استایرن (PS) ساخته می‌شوند، به دلیل سبک بودن و عایق حرارتی خوب، پس از ظروف پلاستیکی بیشترین استفاده را دارند.
ویژگی‌ها:
- سبک و نرم
- عایق حرارتی مناسب برای غذاهای گرم
مزایا:
- مناسب برای غذاهای گرم مانند سوپ و خورش
- هزینه تولید پایین
- قابلیت شکل‌پذیری بالا
معایب:
- عدم تجزیه‌پذیری
- وجود ترکیبات سمی در ساختار
- مضر برای سلامت در تماس با غذای داغ
3. ظروف یکبار مصرف کاغذی
ظروف کاغذی بیشتر در صنایع نوشیدنی و فست‌فود استفاده می‌شوند. لیوان‌های چای، پاپ‌کورن، بستنی و ظروف فست‌فودی از این گروه‌اند.
ویژگی‌ها:
- تجزیه‌پذیر در محیط زیست
- قابلیت چاپ برند و طراحی
مزایا:
- دوستدار محیط زیست
- بدون خطر تماس با غذای داغ
- تولید داخلی بدون نیاز به واردات گسترده
معایب:
- نفوذپذیری در برابر مایعات در صورت عدم لمینیت
- محدودیت در استفاده برای مواد لبنی یا غذاهای چرب
4. ظروف یکبار مصرف آلومینیومی
ظروف آلومینیومی به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و قابلیت استفاده در فر، گزینه‌ای مناسب برای غذاهای گرم و پخت‌وپز هستند.
ویژگی‌ها:
- رسانای قوی گرما
- قابل استفاده در فر، مایکروویو و فریزر
- بی‌اثر بر طعم و بوی غذا
مزایا:
- قابل بازیافت 100٪
- ایمن برای سلامت
- مقاوم در برابر نفوذ هوا و نور
معایب:
- هزینه تولید بالاتر نسبت به پلاستیک
- شکنندگی نسبی در فشار زیاد
5. ظروف یکبار مصرف گیاهی
این نوع ظروف از نشاسته ذرت، سیب‌زمینی، نیشکر و گندم تولید می‌شوند و به دلیل تجزیه‌پذیری طبیعی، در سال‌های اخیر با استقبال مواجه شده‌اند.
ویژگی‌ها:
- زیست‌تخریب‌پذیر
- فاقد مواد نفتی
مزایا:
- بدون اثرات منفی زیست‌محیطی
- عدم انتقال ترکیبات سمی به غذا
- حمایت از صنایع کشاورزی داخلی
معایب:
- قیمت بالا نسبت به سایر ظروف
- محدودیت در تحمل رطوبت بالا یا مایعات داغ
انواع پلیمرهای مورد استفاده در ظروف یکبار مصرف
- PS (پلی‌استایرن): شفاف و شکننده، در ساخت ظروف فومی و لیوان‌ها کاربرد دارد.
- PET (پلی‌اتیلن ترفتالات): مقاوم، شفاف، مورد استفاده در بطری‌ها و بسته‌بندی نوشیدنی‌ها.
- PE (پلی‌اتیلن): انعطاف‌پذیر و مقاوم به رطوبت، در بسته‌بندی مواد غذایی و کیسه‌ها.
- PP (پلی‌پروپیلن): مقاوم به حرارت، برای ظروف گرم مانند ظروف برنج و غذاهای رستورانی.
- PVC (پلی‌وینیل کلراید): کاربرد در بسته‌بندی‌های خاص، اما به دلیل خطرات سلامتی کمتر استفاده می‌شود.
- PC (پلی‌کربنات): استفاده در ظروف بادوام‌تر؛ به دلیل داشتن بیسفنول A (BPA) مصرف آن محدود شده است.
نکات کلیدی در استفاده از ظروف یکبار مصرف
- برای غذای داغ از ظروف مناسب با تحمل حرارتی استفاده شود.
- از ظروف دارای تاییدیه بهداشتی و تولید شده توسط برندهای معتبر استفاده گردد.
- به بازیافت و دفع اصولی ظروف مصرف‌شده توجه ویژه شود.
کاربرد های رایج ظروف یکبار مصرف در ایران
- رستوران‌ها و فست‌فودها
- بیمارستان‌ها و مراکز درمانی
- کارخانه‌های بسته‌بندی مواد غذایی
- مراسم مذهبی و فرهنگی
- شرکت‌های تهیه و توزیع غذای شرکتی و سازمانی
نتیجه‌گیری پرمصرف ترین ظرف یکبار مصرف در ایران
بازار ظروف یکبار مصرف در ایران با تنوع بالا و رقابت شدید همراه است. شناخت انواع مختلف این ظروف و انتخاب گزینه مناسب با توجه به نیاز، نوع مصرف، مسائل بهداشتی و اثرات زیست‌محیطی بسیار مهم است. در این میان، افزایش آگاهی عمومی و استفاده از ظروف تجزیه‌پذیر و قابل بازیافت می‌تواند نقش مؤثری در حفاظت از محیط زیست و ارتقاء سطح بهداشت جامعه ایفا کند.
با توجه به بررسی‌های انجام شده، ظروف پلاستیکی همچنان جایگاه اول مصرف را دارد، اما در سال‌های اخیر شاهد رشد چشمگیر استفاده از ظروف گیاهی و آلومینیومی هستیم؛ حرکتی رو به سوی صنعتی سبزتر و پایدارتر برای ایران آینده.
