اتراق زئران و مسافران ری در کاروانسرای دوقلوی سرتخت

همشهری آنلاین – ثریا روزبهانی: کاروانسرای قدیمی سرتخت که به کاروانسرای دوقلو معروف است بیش از ۴۰۰سال قدمت دارد و پیشینه ساخت آن به دوران صفویه برمی‌گردد. این کاروانسرا به ۲بخش جداگانه تفکیک شده و به همین دلیل آن را کاروانسرای دوقلو نامیدند. سنگ بنای این کاروانسرا در دوره شاه عباس صفوی نهاده شد و اکنون یکی از جاذبه‌های گردشگری ری به شمار می‌آید.

خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید

امیرمحمد عطارنژاد، از ساکنان قدیمی شهرری، در مورد ارتباط این آثار می‌گوید: «وقتی سلطان، والی یا هر شخص حکومتی وارد شهرری می‌شد ابتدا در عمارت باغ ملک ساکن می‌شد و بعد از استراحت، در میدان سرتخت بر تخت می‌نشست. تجار و کشاورزان که از راه‌های دور و نزدیک به ری می‌آمدند نیز در کاروانسرای دوقلو که در دو طبقه ساخته شده بود اتراق می‌کردند و تمام بازار قدیمی ری، اسطبل چهارپایان بود. از این‌رو محله کوچکی به نام محله سرتخت به اندازه یک شهر کوچک از نظر سیاسی، علمی و اقتصادی کشور دارای اهمیت بود.

دو نقل قول برای این کاروانسرا وجود دارد. قبلاً می‌گفتند در زمان قاجار مسئولیت آن بر عهده فردی روحانی با نام حاج ملاعلی کنی بود که آن را وقف خدمت‌رسانی به زائران آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) کرده بود و در جایی دیگر گفته شده که این کاروانسرا محلی بوده برای تخلیه بارهای شتر و انتقال نفت از باکو و مدیریت آن در دست یکی از بزرگان شهر بود.» اهالی قدیمی محل اعتقاد دارند این مکان موقوفه ملاعلی کنی است، اما به تازگی مدارک جدیدی پیدا شده که این موضوع را رد می‌کند.

کاروانسرای دوقلو در دو طبقه و با مساحتی حدود ۸۰۰ مترمربع، حیاطی مرکزی به شکل مربع دارد. از طبقه‌ همکف به عنوان اصطبل استفاده می‌شد. هم‌چنین در این طبقه یک راهرو وجود داشت که برای دسترسی به حجره‌ها و محل اقامت زوار حضرت عبدالعظیم (ع) در نظر گرفته شده بود. ستون‌های گرد آجری و گل‌میخ‌های فلزی روی درهای چوبی حجرات از زیبایی‌های این بنای قدیمی است. کاروانسرای دوقلو در سال ۸۲ در فهرست آثار ملی ایران ماندگار شد.