از متفقین تا مشروطه خواهان | گورستان‌های بازنشسته تهران

همشهری آنلاین – سیدسروش طباطبایی‌پور: او در طول عمرش، میلیون‌ها واژه زبان فارسی را جمع‌آوری کرده و خودش گفته این کار را بی‌هیچ درنگی، بیرون از چند روز بیماری و دو روز رحلت مادر عزیزش که این شغل تعطیل شد، ادامه داده.

علامه دهخدا در غروب هفتم اسفند ۱۳۳۴شمسی، دیده از جهان فرو بست و به خیال اینکه او مرده است، او را در گورستان ابن‌بابویه به خاک سپردند؛ غافل از اینکه او تا ابد زنده است و فارسی‌زبانان را از باران واژگان ناب لغتنامه‌اش، سیراب می‌کند.

بیش‌تر بخوانید:

مینی‌هایی که خاطره شدند | عکس هایی که شما رو به عمق نوستالژی پرت می کنند

به‌عنوان شاهد، شاید بتوان ادعا کرد بسیاری از گورستان‌های قدیمی تهران، مدفن زندگانی است که عمرشان را برای راحتی روح و جان هم‌وطنان و همشهری‌هایشان سپری کردند و هدیه خداوند به آنها هم عمر جاودان است. راه دور نرویم؛ به همین بهانه در تهران گشتی می‌زنیم و در برخی از گورستان‌های قدیمی تهران، قدم می‌زنیم و یادی از زندگان آرمیده در آنها می‌کنیم.

• ابن‌بابویه

برخی می‌گویند این آرامگاه، به دوره ساسانیان بازمی‌گردد که دراثر حوادث طبیعی و جنگ‌ها، ویران شده بود، اما این آرامگاه وقتی سر زبان‌ها افتاد که بزرگانی چون شیخ‌صدوق، علامه دهخدا و جهان‌پهلوان تختی در آن آرمیدند. این آرامگاه در ری قرار داشت، اما پس از گسترش تهران، بخشی از خاک زنده تهران شد. ابن‌بابویه در شهرری، خیابان ابن‌بابویه و نزدیک برج طغرل واقع شده است.

عکس: همشهری / جواد گلزار

عکس: همشهری / جواد گلزار

• مقبره روزنامه‌نگاران مشروطه‌خواه

ملک‌المتکلمین و صوراسرافیل، معروف‌ترین چهره‌های مشروطه‌خواه بودند که در همان روزهای کودتای محمدعلی‌شاه مظلومانه کشته شدند. هر دو جسور بودند و برای رهایی ایران از ظلم، ترسی به دل راه نمی‌دادند و همین ویژگی، هر دو را تا ابد زنده نگه داشته است. مقبره این دو سیدبزرگوار تا چند سال پیش، در کنجی از شهر تهران به فراموشی سپرده شده بود که به کمک شهرداری، مرمت و بازسازی شد. مقبره این دو آزادی‌خواه در خیابان کمالی، خیابان مخصوص، بن‌بست شهید ابراهیمی، در ضلع جنوب‌شرقی بیمارستان لقمان واقع شده است.

• ظهیرالدوله

تهرانی‌ها به‌خصوص اهالی هنر پایتخت، ارادت ویژه‌ای به این گورستان دارند، چون زیر پوستش گنجینه‌هایی آرمیده‌اند که به گواه هنرشان، تا ابد زنده‌اند. از علی‌خان ظهیرالدوله که نخستین ساکن آنجا بوده، گرفته تا ایرج‌میرزا و صبا و خالقی و یاحقی، همه و همه به‌واسطه هنرشان، تا وقتی هنر و زیبایی میان مردمان قیمت دارد، زنده و پابرجا هستند. این آرامگاه در میدان قدس، خیابان دربند، خیابان ظهیرالدوله، پلاک ۳قرار دارد.

عکس: همشهری / منا عادل

• آرامستان قلهک

تهران و گورستان‌هایش، هوای غریبه‌ها را هم داشتند و برای آنها، به‌خصوص اگر برای سرزمین‌شان، فداکاری کرده‌اند، آغوش گشودند. یکی از آنها، آرامستان قلهک است که در دل خودش سربازان متفقین درگذشته در ایران را جای داده است؛ سربازانی که در جریان جنگ‌های جهانی اول و دوم، جان دادند.

آرامستان قلهک در خیابان شریعتی، حدفاصل خیابان دولت و پل صدر در جنوب باغ قلهک قرار دارد و البته در حال حاضر، امکان بازدید عمومی ندارد.

• باغ فیض

حیاط مقبره دو امامزاده به نام‌های حمیده‌خاتون و جعفر، در محله باغ‌فیض تهران، یکی از قبرستان‌های قدیمی غرب تهران است که بزرگانی را در دل خود جای داده است. برخی شهدای جنگ تحمیلی و شهدای مدافع حرم، از این دسته‌اند. آرامگاه علمایی مثل آیت‌الله ملایری و آیت‌الله اصطهباناتی هم در این مکان است.

عکس: همشهری /محمد توکلی