بن سلمان به کدام مقام ایرانی پیشنهاد همکاری داد؟ | هدف خاص ریاض از توسعه مناسبات با ایران

همشهری آنلاین – گروه سیاسی: اگرچه جزئیات دقیقی از پیشنهادی که ادعا شده محمد بن سلمان به ایران ارائه داده، منتشر نشده‌است، اما گفته می‌شود در شرایط کنونی این پیشنهاد در دو حوزه «غذایی» و «دارویی» متمرکز است تا نقض‌کننده تحریم‌های غربی علیه ایران نیز به حساب نیاید.

اگرچه توسعه مبادلات اقتصادی به‌عنوان مبنایی بر گسترش همکاری‌های فی‌مابین اعلام شده‌است، اما به‌نظر می‌رسد تهران و ریاض در پرتو شکل‌دهی به روابط جدید، اهدافی چند وجهی را پیگیری می‌کنند. در چنین شرایطی گمانه‌زنی اخیر «بلومبرگ» درباره پیشنهاد ولیعهد سعودی، شاید اشاره‌ای باشد به سفر اخیر معاون‌اول رئیس‌جمهور به ریاض، که به‌منظور حضور و سخنرانی در اجلاس اضطراری سازمان همکاری‌اسلامی و اتحادیه عرب درباره تحولات غزه و لبنان انجام شد.

در جریان آن سفر، محمد بن‌سلمان در دیدار با محمدرضا عارف، تاکید کرده بود که ریاض برای توسعه مناسبات با ایران، به‌ویژه در عرصه اقتصادی، «جدی» و «پیگیر» است. ولیعهد سعودی همچنین در آن دیدار عنوان کرده بود که تردیدی ندارد تا پایان سال ۲۰۲۵ میلادی، روابط این دو کشور در بالاترین سطح قرار خواهد گرفت.

فصل تازه مناسبات منطقه‌ای

یک کارشناس مسائل غرب‌آسیا در گفت‌وگو با همشهری آنلاین با اشاره به گمانه‌زنی‌های تازه درباره توسعه مناسبات تهران – ریاض گفت: با توجه به اینکه به زودی دونالد ترامپ وارد کاخ‌سفید خواهد شد، به‌نظر می‌رسد ریاض می‌کوشد با همراهی ایران، فصل تازه‌ای از مناسبات منطقه‌ای را کلید بزند.

حسن هانی‌زاده درباره گزارش‌های اخیر پیرامون صرف‌نظر کردن ریاض از پیگیری امضای معاهده بلندپروازانه دفاعی با واشنگتن در ازای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو افزود: با توجه به سابقه رفتارها و مناسبات ترامپ با دولت‌های عربی حاشیه خلیج‌فارس و به‌ویژه عربستان، به‌نظر می‌رسد ریاض بیش‌از هر چیز به‌دنبال متوازن‌سازی مناسبات خود با واشنگتن، از طریق ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای‌اش با ایران است.

وی با اشاره به نگاه تاجرمابانه ترامپ به کشورهای منطقه و به‌ویژه عربستان اظهارکرد: سعودی‌ها رفتار ترامپ را در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش با آنها را فراموش نکرده‌اند؛ رفتاری که تحقیرآمیز و باج‌خواهانه بود. ترامپ در آن مقطع با به‌کار بردن تعابیر خاص، سبب نارضایتی نخبگان عربستان و مقام‌های ارشد این کشور شده بود.

نگرانی از ادامه رویکرد باج‌خواهانه ترامپ

این کارشناس مسائل غرب‌آسیا با اشاره به باج‌خواهی ۵۰۰ میلیارد دلاری ترامپ از عربستان در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش به‌منظور فروش تسلیحات به این کشور ادامه داد: رویکردها و سیاست‌های ترامپ نشان می‌دهد او قصد دارد با تحت‌فشار قرار دادن دولت‌های عربی و به‌ویژه عربستان، از منابع مالی آنها در اقتصاد آمریکا بهره بگیرد.

هانی‌زاده تصریح کرد: با توجه به پیشیه عملکردی ترامپ در قبال دولت‌های عربی، اکنون به نظر می‌رسد مقام‌های سعودی بار دیگر نگران تکرار رویکردها و رفتارهای پیشین ترامپ هستند و براین اساس، پیشبرد سیاست‌های تازه‌ای را در دستورکار قرار داده‌اند.

وی با اشاره به کلان‌پروژه‌های عربستان، که «نئوم» یکی از مهم‌ترین آنهاست، گفت: بن‌سلمان برای اجرای پروژه‌های بلندپروازانه خود، مانند «نئوم»، هزینه‌های کلانی کرده و برای عملیاتی‌سازی آنها به حاشیه امن نیاز دارد و با توجه به این موضوع، رویکردهای منطقه‌ای تازه‌ای را، از جمله در قبال ایران، مدنظر دارد.

در جست‌وجوی توازن سیاسی – نظامی در منطقه

این کارشناس مسائل غرب‌آسیا درباره هدف ولیعهد سعودی از توسعه همکاری‌ها با ایران ادامه داد: به‌نظر می‌رسد یکی از اهداف بن‌سلمان در توسعه همکاری‌ها با ایران، حرکت در مسیر بازتعریف مناسبات خود با حوثی‌ها و محورمقاومت و در نهایت ایجاد حاشیه امن برای خود است.

هانی‌زاده تصریح کرد: معتقدم در شرایط کنونی ایجاد توازنی میان ایران و محورمقاومت از یک‌سو و واشنگتن و تل‌آویو ازسوی دیگر مورد توجه بیش از پیش مورد توجه بن سلمان قرار دارد. در واقع او می‌کوشد نوعی توازن سیاسی – نظامی میان محور مقاومت و آمریکا و رژیم‌صهیونیستی در منطقه به‌وجود آید.

وی اضافه کرد: در چنین شرایطی است که ولیعهد عربستان ادبیات دوستانه‌ای در قبال ایران به کار گرفته تا از نفوذ جمهوری‌اسلامی به‌منظور ایجاد نوعی سپر دفاعی برای خود استفاده کند.