خیابان اختصاصی در یک محله قدیمی
همشهری آنلاین – ثریا روزبهانی: با روی کار آمدن پهلوی، ساخت جاده مخصوص به نام پهلوی در سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۲ آغاز شد. رضاشاه قصبه‌ای با نام سعدآباد را که در شمال تجریش واقع شده بود از دختر ناصرالدین‌شاه خرید و کاخ تابستانی خود را در آن بنا کرد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
البته کاخ مرمر، کاخ زمستانی‌اش، همچنان در خیابان سپه باقی ماند و از آن جایی که برای رفتن به شمال تهران باید از مسیرهای پر از پستی و بلندی عبور می‌کرد، تصمیم گرفت این دو کاخ را از طریق جاده‌ای به نام پهلوی به هم پیوند دهد. داریوش شهبازی، تهران‌پژوه، درباره قدمت این خیابان می‌گوید: «آغاز این جاده ۱۸کیلومتری برای عموم قابل استفاه نبود و فقط شاه و درباریان یا اعضای سفارت می‌توانستند از آن عبور کنند و سایران برای رفتن به شمال شهر باید از جاده قصران عبور می‌کردند. بعد از اشغال تهران بود که این جاده در اختیار عموم قرار گرفت. رضاشاه برای آن که این خیابان طولانی را از سایر خیابان‌ها متمایز کند از کفیل بلدیه درخواست کرد دو طرف خیابان را با درخت چنار تزیین کند.
بوذرجمهور با هر زحمت و جان کندنی بود، ۱۱ هزار اصله درخت چنار را که کمتر از ۱۰ سال داشتند، در دو طرف خیابان کاشت و با حفر دو حلقه چاه در محمودیه آنها را سیراب کرد. طولی نکشید که این خیابان مهم‌ترین خیابان پایتخت شد. در سال ۱۳۰۷خورشیدی سرتیپ بوذرجمهری برای نخستین بار ضوابطی را برای احداث بنا در دو سوی این خیابان اعلان و اجرا کرد. این آیین‌نامه تا حدودی نمای ساختمان و نوع مصالح و تعداد طبقات و شیوه کار را به لحاظ معماری و ساخت تعیین می‌کرد. مقرراتی که بعدها شالوده ضوابط شهرداری تهران و دیگر شهرها برای صدور پروانه ساخت و ایجاد بنا شد.
رضاشاه پس از تملک اراضی فرمانفرما در مجاورت خیابان پهلوی، کاخ مرمر را برای سکونت خود و کاخ‌های دیگری برای دیگر اعضای خاندان خود در آن اراضی ساخت و بدین ترتیب آن محله به منطقه اعیان‌نشین و گران‌قیمت تبدیل شد. خیابان پهلوی بالا به‌وسیله بلدیه تهران سنگفرش و سپس با ورود آسفالت به صحنه خیابان‌سازی شهرها در سال ۱۳۰۹نخستین بار این خیابان قیرریزی شد. در سال ۱۳۱۰پیش از ورود ملک فیصل، پادشاه عربستان، به تهران، خیابان الماسیه (باب همایون) و میدان توپخانه و اوایل خیابان لاله‌زار و یک سال بعد خیابان پهلوی نیز آسفالت شد.»
