ضرورت توجه به کشاورزی در سیاست‌گذاری‌های کشور
ارتباط فردا: پیمان فلسفی، نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، در میزگرد علمی که به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های بخش کشاورزی اختصاص داشت، به تحلیل وضعیت کنونی این بخش و پیشنهادهای کلیدی برای بهبود آن پرداخت. وی در سخنرانی خود تأکید ویژه‌ای بر اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور و ضرورت توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها داشت.
فلسفی در ابتدا به مشکلات اساسی بخش کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت که این بخش در حال حاضر با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. وی افزود که ۱۲.۵ درصد از ارزش افزوده، ۱۵ درصد از اشتغال و ۴.۸ درصد از سرمایه خالص کشور به بخش کشاورزی تعلق دارد. همچنین، ۲۲ میلیون نفر از روستاییان و عشایر در این بخش فعالیت می‌کنند. با این حال، وابستگی به واردات به ۱۴.۵ میلیارد دلار رسیده و تراز تجاری منفی ۱۱ میلیارد دلار نیز رسیده است.
نشان‌دهنده عدم توازن در این حوزه است. وی تأکید کردکه این وابستگی هزینه‌های ارزی زیادی بر کشور تحمیل می‌کند و باید به‌طور جدی برنامه‌ریزی برای کاهش واردات و افزایش تولید داخلی انجام شود.
بودجه و سرمایه‌گذاری
فلسفی خاطرنشان کرد که سهم کشاورزی از بودجه عمومی کشور تنها ۱.۵ درصد در سال ۱۴۰۱ است و نرخ سرمایه‌گذاری در این بخش در ده سال گذشته حدود ۵ درصد بوده است. این ارقام نشان‌دهنده بی‌توجهی به اهمیت این بخش در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور است. وی بیان کرد که برای افزایش تولید و بهره‌وری در این بخش، باید سرمایه‌گذاری‌های کلان‌تری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین کشاورزی صورت گیرد.
فلسفی همچنین به پیش‌بینی‌های بودجه‌ای اشاره کرد و بیان داشت، قرار است ۱۱ میلیارد دلار به واردات کالاهای اساسی، دارو، مواد غذایی و نهاده‌های دامی اختصاص یابد. این رقم در مقایسه با ۱۴.۵ میلیارد دلار سال گذشته، کاهش نشان می‌دهد.
رشد تولید کشاورزی پس از انقلاب
فلسفی به رشد قابل توجه تولید محصولات کشاورزی در ایران اشاره کرد و گفت که تولید این محصولات در سال ۱۳۵۷، حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تن بود، اما اکنون این رقم به حدود ۱۳۰ میلیون تن رسیده است. این رشد، بیش از چهار برابر تولید قبل از انقلاب است و نشان‌دهنده اثرات مثبت سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده است.
توسعه صادرات و ارتقا ظرفیت‌های صادراتی
وی اظهار داشت: پیش از انقلاب، ایران یکی از واردکنندگان اصلی محصولات کشاورزی در منطقه بود. اما اکنون، علاوه بر واردات، کشور حدود ۴ میلیارد دلار صادرات محصولات کشاورزی نیز دارد.
راهکارهای افزایش ظرفیت تولید
فلسفی برای افزایش ظرفیت تولید از ۱۳۰ میلیون تن کنونی به ۳۰۰ میلیون تن و دستیابی به خودکفایی در محصولات اساسی، بر ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، ارائه تسهیلات بانکی بیشتری به کشاورزان و خطوط اعتباری لازم، ایجاد سایر شرایط لازم برای صادرات محصولات کشاورزی و مشوق‌های صادراتی تاکید کرد و گفت: این اقدامات می‌توانند پایایی تولید محصولات کشاورزی را تضمین کنند، خودکفایی کشور را در محصولات اساسی محقق سازند و امکان صادرات گسترده‌تر محصولات باغی، زراعی، دامی و لبنی را فراهم آورند.
لزوم تحول در کشاورزی با استفاده از دانش‌بنیان‌ها
فلسفی همچنین بر لزوم دانش‌بنیان کردن کشاورزی تأکید کرد: طبق این گزارش از میان ۲۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان ثبت‌شده در کشور تا نیمه آذر ۱۴۰۰، تنها ۵۰۰ شرکت در حوزه‌های کشاورزی و صنایع غذایی فعالیت دارند که معادل ۵ درصد از کل شرکت‌های دانش‌بنیان است. این در حالی است که طبق برنامه‌های دولت، هدف بر این بوده که ۱۰ درصد از کل شرکت‌های دانش‌بنیان به بخش کشاورزی اختصاص یابد، اما هنوز این هدف محقق نشده است. به گفته وی، یکی از دلایل عقب‌ماندگی کشاورزی کشور در این زمینه، بی‌توجهی به توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان است.
چالش‌های بانک‌ها و تسهیلات
فلسفی گفت که بانک کشاورزی با چالش‌هایی مواجه است؛ بسیاری از کشاورزان به این بانک بدهکارند و باید راه‌حل‌هایی اتخاذ شود تا مشکلات این قشر حل‌وفصل شود. در برنامه ششم توسعه، بانک‌ها موظف شده بودند که ۲۰ تا ۲۵ درصد از تسهیلات و منابع اعتباری خود را به بخش کشاورزی اختصاص دهند، اما متأسفانه این تکلیف به‌درستی اجرا نشده است.
زنجیره تولید و ارزش در کشاورزی
فلسفی، توجه به زنجیره ارزش در بخش کشاورزی بود. وی اظهار داشت؛ زنجیره تولید باید به‌طور کامل و منسجم در بخش کشاورزی پیاده‌سازی شود تا بهره‌وری و تولید در این بخش به حداکثر برسد. وی به عنوان مثال به یکی از تولیدکنندگان برتر کشور در حوزه تولید طیور اشاره کرد که با استقرار یک زنجیره تولید کامل در این حوزه، توانسته است موفقیت‌های زیادی کسب کند. دکتر فلسفی افزود که اگر این مدل‌ها در بخش‌های دیگر کشاورزی پیاده‌سازی شود، می‌توان شاهد رشد چشمگیری در تولیدات کشاورزی کشور بود.
لزوم توجه به کشاورزی در حل مسائل اقتصادی کشور
فلسفی در پایان سخنان خود تأکید کرد که اگر کشور به کشاورزی توجه بیشتری داشته باشد، بسیاری از مشکلات اقتصادی و معضلات اجتماعی حل خواهد شد. وی به نمایندگان و کارشناسان در این حوزه پیشنهاد کرد که باید به کشاورزی به عنوان محور استقلال اقتصادی نگاه کرد. با این رویکرد، بخش کشاورزی می‌تواند در راستای توسعه پایدار کشور نقش محوری ایفا کند. وی گفت که قانون اساسی نیز به‌طور صریح بر اهمیت کشاورزی در کشور تأکید کرده و برای رهایی از وابستگی به خارج، توسعه دامداری، زراعت و صنعت را ضروری دانسته است.
