غذاها و نوبرانه های زمستانی در تهران قدیم

همشهری آنلاین، فاطمه عباسی: هنوز هم هوا که سرد می‌شود، بسیاری از این خوردنی‌ها ‌ به خانه پایتخت‌نشینان راه پیدا می‌کنند و برخی هم به تاریخ پیوسته‌اند و از آنها تنها خاطره‌ای خوشمزه مانده است.

لبو داغه

با شروع فصل سرما، کار چرخی‌ها تازه رونق‌می‌گیرد و بخار هوس‌انگیزی از لبوهای قرمز درشت که در سینی و روی سیخ های فلزی با نظم چیده شده اند، بلند می‌شود. این مهمان‌های زمستانی شهر که هنوز هم از اواخر پاییز و در هوای سرد در خیابان‌های تهران دیده می‌شوند، در گذشته طرفداران زیادی داشتند. یکی دیگر از میان‌وعده‌ها یا به‌ عبارتی، تنقلات سالم مردم تهران باقالی پخته بود. باقالی‌های داغ داغ را در ظرف می‌ریختند و روی آن ادویه‌های مخصوص ازجمله فلفل قرمز و گلپر می‌زدند.

شلغم؛ درمان سرماخوردگی

تهرانی‌های قدیم معتقد بودند که شلغم داروی سرماخوردگی است. به همین دلیل، در گاری‌هایی که لبو می‌فروختند شلغم هم بود و مردم خریدارش بودند. در بساط لبوفروش‌ها و باقالی‌فروش‌ها یک خوراکی دیگر هم بود به اسم سنگینک که شبیه نخودفرنگی بود، اما نه کاملا گرد. سخت‌هضم بود و معمولا آدم‌های فقیر آن را می‌خوردند. امروزه دیگر خبری از این خوراکی نیست.

کدوحلوایی یا کدوتنبل

خیانت است که به کدوحلوایی می‌گویند کدوتنبل. کدوحلوایی بسیار خوشمزه‌تر است و در قدیم آن را یا به‌صورت کبابی می‌خوردند یا با آن ‌آش درست می‌کردند؛ به این صورت که کدو را در تنور می‌گذاشتند و یا داخل دیگ به همراه کمی آب می‌پختند. بعد مثل قاچ هندوانه آن را به بچه‌ها می‌دادند تا بخورند که بسیار در پیشگیری از سرماخوردگی و بالا رفتن ایمنی بدن مؤثر بود.

یک ترکیب جذاب

یکی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین غذاهای خیابانی تهران در فصل زمستان سیب‌زمینی و تخم‌مرغ پخته بود. این ترکیب همراه با نمک، فلفل، ادویه تند و گاهی گوجه‌فرنگی، کره و خیار سرو می‌شد. فروشنده‌ها تخم‌مرغ‌ها و سیب‌زمینی‌ها را در قابلمه‌های بزرگ مسی به‌صورت مجزا نگه می‌داشتند و به مراکز پرتردد شهر مانند سینماها، پارک‌ها و پایانه‌های حمل‌ونقل می‌رفتند تا با فروش مواد غذایی درآمد کسب کنند.

فرنی به‌جای بستنی

قدیم برخی از مشاغل مثل بستنی‌فروشی و فالوده‌فروشی در فصل زمستان رو به فروش فرنی و شیربرنج می‌آوردند و ظهرها آش نیز در کنار این ۲خوردنی مغذی به‌راه بود. در خانه خورش قیمه، خورش به و خورش سیب درست می‌کردند، یکی از غذاهای بسیار خوش‌طعم دلمه به بود. داخل به را خالی و با گوشت، برنج و پیازداغ پر می‌کردند. رنگش قرمز و مزه‌اش کمی شیرین بود و آن را گاهی سرد و گاه گرم با سرکه‌شیره یا سرکه‌قند می‌خوردند.

بفرمایید برف و شیره

یکی از معروف‌ترین خوراکی‌هایی که در روزهای برفی از گذشته مرسوم بود برف و شیره یا برف و دوشاب است. قدیم‌ترها تهرانی‌ها در روزهای برفی سینی را توی حیاط یا روی پشت‌بام خانه قرار می‌دادند و زمانی که پر از برف می‌شد، به همراه شیره انگور گرم دسری زمستانی شبیه بستنی تهیه می‌کردند. قدیمی‌ها معتقد بودند کسی که در زمستان برف و دوشاب بخورد کمتر مریض یا در تابستان کمتر تشنه می‌شود.